Adroddiad Newydd: Cyflwr Tai Pobl Hŷn yng Nghymru

Mae adroddiad newydd Care & Repair Cymru yn edrych ar yr heriau, achosion a datrysiadau i fygythiad sy’n targedu ein pobl hynaf sy’n berchnogion eu cartrefi eu hunain.

Mae miloedd o bobl hŷn yng Nghymru yn byw mewn tai peryglus ac angen help fel mater o frys i gynnal eu diogelwch a’u hannibyniaeth. Yn ôl adroddiad Cyflwr Tai Pobl Hŷn yng Nghymru, gan Care & Repair Cymru, mae oedolion hŷn agored i niwed mewn risg o afiechyd a gorfod mynd i ysbyty oherwydd cyflwr eu cartrefi.

Roedd dros 56,000 o bobl hŷn incwm isel angen gwaith atgyweirio ac addasu brys a hanfodol i’w cartrefi yn 2022, a rhagwelir y bydd y ffigur hwnnw yn cynyddu eleni. Gan fod gan Cymru beth o’r stoc tai hynaf yng ngorllewin Ewrop, gyda 26% o’r tai wedi eu hadeiladu cyn 1919, mae atgyweirio ac addasu yn hanfodol ac yn sicrhau bod pobl yn ddiogel yn eu cartrefi.

Storm Berffaith

Mae cyfnodau clo, ofn COVID-19 ac yn awr argyfwng costau byw wedi arwain at gynnydd sylweddol yn nifer y tai sydd mewn cyflwr gwael wrth i bobl hŷn sy’n berchnogion tai barhau i oedi gwaith. Wrth i broblemau waethygu, mae atgyweiriadau brys a hanfodol yn dod yn fwy sylweddol a chymhleth a chost gwaith yn cynyddu a chaiff effeithiau tai gwael, llaith ar ddefnyddwyr hefyd ei waethygu.

Mae pwysau cost o fewn y diwydiant adeiladu hefyd wedi gwneud gwaith atgyweirio yn ddrutach. Bu cynnydd enfawr mewn prisiau deunyddiau a llafur, mae prinder sylweddol o gontractwyr medrus yn cael eu hyfforddi ac ymuno â’r gweithlu ac fel canlyniad mae heriau caffael yn nhermau amserlenni a chanfod cyllid digonol i wneud gwaith hanfodol. Mae hyn i gyd yn golygu y bu gostyngiad yn y nifer o bobl hŷn y gall cyrff fel Gofal a Thrwsio eu helpu gyda’r cynnydd mewn anghenion cymhleth a chostau cyfartalog gwaith.

Angen Rhwyd Ddiogelwch

Mae Care & Repair Cymru yn credu y byddai cyflwyno rhwyd ddiogelwch drwy grant ar gyfer tai mewn cyflwr gwael ar gyfer y perchnogion tai hŷn ar yr incwm isaf yn datrys llawer o’r problemau, yn gwneud cartrefi pobl hŷn yn ddiogel a ffit i fyw ynddynt a diogelu miloedd o oedolion hŷn agored i niwed. Byddai hyn yn ei dro yn arwain at well iechyd a llesiant, gostwng derbyn i  ysbytai ac ymweliadau i feddygon teulu a helpu i ostwng pwysau ar y Gwasanaeth Iechyd Gwladol.